World Halal Summit 2025 - қараша айының соңында Ыстамбұл Көрме орталығында өткен халал экономикасы бойынша ең ірі халықаралық алаң. Саммит 18 елден келген мемлекеттік органдар, бизнес өкілдерін, ғалымдар мен зерттеушілерді біріктірді. Барлығы 9000-нан астам адам қатысты. Іс-шара аясында Азық-түлік, қаржы, туризм, фармацевтика, тоқыма және «modest fashion» салаларында халал-индустрияны дамыту мәселелері талқыланды, сондай-ақ жаһандық халал нарығының тұрақты өсуі үшін жаңа стратегиялар мен серіктестіктер қалыптастырылды. Азық-түлік қауіпсіздігі жөніндегі Ислам Ұйымының (IOFS) шақыруымен біздің қызметкеріміз доктор Сәуле Мұсұрова «Halal and Hi Tech» сессиясы аясында Қазақстандағы геномдық технологиялардың құрғақшылыққа төзімділігі, тұрақты өнімділігі және қажетті наубайхана қасиеттері бар бидайдың қазақстандық сорттарын жасаудағы пайдасы туралы баяндама жасады. Бұл тәсіл нан мен басқа бидай өнімдерінің халал мәртебесіне әсер ететін өңдеуге, қоспаларға тәуелділікті азайтады

Оқушылар сарайында өңір мектептерінің оқушыларына болашақ мамандықты саналы түрде таңдауға арналған кәсіби бағдарлау сессиясы өтті. Аймақтың білім беру мекемелері оқыту артықшылықтары туралы стендтерін ұсынды. Оқушылар кәсіптік бағдар беру бойынша әр білім беру бағдарламасы туралы үлестірме материалдар мен кеңес алды. Жоғары оқу орнымыздың өкілдері Аризона университетімен қос диплом бағдарламалары, факультеттер, дайындық бағыттары туралы айтып, тілдік тестілеуді тапсыру ережелерімен таныстырды. Мұның бәрі талапкерлерге заманауи еңбек нарығының талаптарын бағдарлауға көмектеседі. Академиялық мәселелер жөніндегі Басқарма мүшесі Айгүл Нұрпейісова жоғары сынып оқушылары мен колледж түлектерінің назарын университеттегі дуальды оқыту мүмкіндіктеріне аударды: «Біз екінші жыл қатарынан дуальды оқыту бағдарламаларын іске асырып келеміз. Бұл біздің студенттерге Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарының кәсіпорындарында тәжірибеге бағдарланған білім алуға мүмкіндік береді. Білім алушылар шәкіртақы мен жалақы алады, ал университетті аяқтағаннан кейін  дипломмен жұмыс орнына қызметке орналасады» Сондай-ақ, 2025 жылды жұмысшы мамандықтар жылы деп жарияланғандықтан, сессия барысында өңірдің негізгі білім беру ұйымдарының өкілдері техникалық, инженерлік, медициналық, қызмет көрсету және аграрлық мамандықтарға ерекше назар аударылатынын атап өтті.

Бұл CGIAR консорциумының жетекші коммерциялық емес ғылыми-зерттеу ұйымы болып табылатын жүгері мен бидайды жақсарту жөніндегі халықаралық орталық. Орталық климаттық күйзелістерге, аурулар мен зиянкестерге төзімді бидай мен жүгерінің жоғары өнімді сорттарын өсіруге, сондай-ақ геномдық, биофортификация және заманауи агротехнологияларды қоса алғанда, озық селекциялық әдістерді қолдануға маманданған. CIMMYT әлемдегі ең ірі генетикалық тұқым банктерінің біріне ие. Сонымен қатар, тарихи түрде Нобель сыйлығының лауреаты Норман Борлоугтың қызметімен байланысты. Меморандум жасау үшін ЖОО-ға CIMMYT Түркиядағы өкілі, пост-докторант, Иордания университетінің (Амман қ.) ауыл шаруашылығы факультетінің адъюнкт-профессоры Абдельфатах Дабабат келді. Солтүстік Қазақстан облысына сапары СҚО әкімдігінің бастамасымен ұйымдастырылды. CIMMYT-пен біздің ЖОО және Агрокомпетенциялар орталығы арасындағы практикалық ынтымақтастықты іске қосуға бағытталған. «CIMMYT әлемнің 14 аймағында хаб бар, ал бас кеңсесі Мексикада орналасқан. Қазақстанмен тығыз ынтымақтастық орнатылған. Біз өсімдіктердің тамыр аурулары бойынша 3 ауқымды зерттеу жүргізе алдық. Одан әрі ынтымақтастыққа үміттенеміз, өйткені Қазақстан ішкі қажеттіліктерді ғана емес, жақын маңдағы елдерді де қамтамасыз ететін бидайдың ірі өндірушісі болып табылады», - деп атап өтті Абдельфатах Дабабат. Сапар аясында бидай селекциясы, оның ауруға және құрғақшылыққа төзімділігі мәселелері бойынша семинар өтті. Бірлескен ғылыми жобалардың бағыттары, соның ішінде геномдық селекция мен CIMMYT коллекцияларын пайдалану белгіленді.

Қозыбаев университетінде «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ басшылығы студенттерге кәсіби бағдар беру бойынша кездесу өткізді. Іс-шараға «Электр энергетикасы» мамандығының 1-4 курс аралығында 50-ден астам студенттер қатысты. Бас директор Анатолий Казановский болашақ инженер-энергетиктерді аймақтың ірі компанияларындағы нақты өндіріс жағдайлары мен мансаптық мүмкіндіктерімен таныстырды. Қазірдің өзінде студенттерге ақылы тәжірибе ұсынады, жазғы жұмысқа орналасу мүмкіндіктеріне кепілдік береді. Компанияның олимпиадаларына қатысып, бүкіл оқу кезеңіне қосымша стипендия алуға мүмкіндік бар. Сондай-ақ, балаларға дуальды жүйе бойынша  оқыту мүмкіндіктері таныстырылды. Өз сөзінде Анатолий Казановский кәсіпорынның жаңа кадрлар ағынына мүдделі екенін және олардың дамуына инвестиция салуға дайын екенін атап өтті. Компанияны жаңғыртудың ағымдағы жобалары, жаңа технологияларды енгізу және заманауи энергетиканың жас мамандарға қоятын талаптары туралы сөз қозғады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның жас қызметкерлері өздерінің табыстары мен мансаптық өсу тарихымен бөлісті. Кездесу ашық диалог форматында аяқталды. Студенттер бас директорға және кадр қызметінің мамандарына практикадан және тағылымдамадан өту, жұмыс шарттары туралы жеке сұрақтарын қоя алды. Бейресми байланыс кофе-брейк кезінде жалғасты. Жұмыс беруші бастамашылық еткен кездесу «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның біздің университет қабырғасында білікті кадрлар даярлауға жоғары қызығушылығын көрсетеді. Бұл іс-шара жұмысшы мамандықтар жылына орайластырылған «Болашақ мамандығы» Инженерлік-цифрлық фестивалінің бағдарламасы аясында өтті.

Urbathon-қаламызға арналған шешімдердің пилоттық жобалар байқауы. Жоба қалалық инновацияларды, пәнаралық ынтымақтастықты дамытуға және практикалық идеяларды енгізуге бағытталған. Бұл бастама-БҰҰ даму бағдарламасы жүзеге асыратын ірі жоба. Іс-шара Солтүстік Қазақстан облысы мен қала әкімдіктерімен , СҚО Төтенше жағдайлар департаментімен, Qyzyljar Creative Center және SKO Hub бірлесіп ұйымдастырылды. Urbathon студенттер, экологтар, IT мамандары, дизайнерлер, белсенділер қатысты. Олар апат қаупіне және климаттық қиындықтарға төзімді қаланың дамуына ықпал ететін практикалық идеяларды ұсынды. Экология, қалалық инфрақұрылым, цифрлық сервистер, шығармашылық бастамалар және білім беру бағдарламалары саласындағы жобалар қаралды. Біздің ЖОО-дан Әйгерім Нүсіпованың жетекшілігімен биология кафедрасының 3-4 курс студенттері қатысты. Олар өзекті қалалық мәселелерді зерттеп, Петропавлдың тұрақтылығын арттыру үшін инклюзивті шешімдер әзірледі. Нәтижесінде біздің команда 3 орынға ие болды! Балалар жүлделі 50 мың теңге алды. Бұл білім алушыларымыздың жоғары дайындық деңгейін, креативтілігін және инновацияларды енгізуге деген ұмтылысын дәлелдейтін үлкен жеңіс. Студенттер мен жетекшіні  құттықтаймыз! Жаңа жетістіктер тілейміз!

Қозыбаев университетінің ғалымдары «ҚР агроөнеркәсіптік кәсіпорындары мен өңірлерін ғылыми-технологиялық дамыту» ғылыми-технологиялық сессиясына қатысты. Іс-шара Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің қолдауымен Ualikhanov University-де өтті. Алаң қазақстандық және шетелдік зерттеушілерді, сондай-ақ АӨК жаңғыртуға бағытталған технологиялық шешімдерді бірлесіп әзірлеу үшін аграрлық бизнес өкілдерін біріктірді. Сессияға қатысушыларға ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек ғылым мен бизнестің өзара байланысы Қазақстанның агроөнеркәсіптік кешенін технологиялық дамытудың негізгі шарты болып қалатынын атап өтті. Агроөнеркәсіп басшылары АӨК басым міндеттері мал шаруашылығын дамытуға, ЖИ аграрлық секторға енгізуге, өсімдік шаруашылығы мен егіншілік жүйелерін жетілдіруге тоқталды. Пәнаралық топтарда қатысушылар өндірістік қиындықтарды бірлесіп талдады, проблемаларға бизнес-бағалау жүргізді, негізгі ғылыми шектеулерді анықтады және агроөнеркәсіптік өндірістің  тиімділігін арттыруға бағытталған шешімдердің прототиптерін әзірледі. Сессияның екі күндік жұмысының қорытындысы бойынша аграрлық кәсіпорындарды одан әрі коммерцияландыру және өндірістік процестерге енгізу үшін жоғары әлеуетке ие оннан астам басым ғылыми-технологиялық жоба айқындалды.

Қозыбаев университеті Хэнань ауылшаруашылық инвестициялық корпорациясы және Қытай ауылшаруашылық ғылымдары академиясы арасында меморандум жасалды. Қол қою рәсімі Бейжің қаласында (ҚХР) өтті. Сапарға өңір әкімі Гауез Нұрмұхамбетов бастаған Солтүстік Қазақстан облысы делегациясы барды. Құрамында СҚО-дағы Қозыбаев университетінің өкілдері де бар. Бірлескен бастама шеңберінде Қазақстан-Қытай ғылыми аграрлық орталығын ашу-Солтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылығын дамытуға серпін береді. Жоба ауыл шаруашылығы салаларын дамытуға, заманауи инфрақұрылымға, озық технологиялар трансферіне және мамандар даярлауға инвестицияларды көздейді. Астанадағы ауыл шаруашылығы қызметкерлерінің екінші форумында Қасым-Жомарт Тоқаев АӨК-ні одан әрі дамыту қажеттігін атап өтіп, саланың тиімділігін арттыруға және елдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтуға бағытталған бірқатар міндеттер қойды. Осыған байланысты өңірдің ғылыми қоғамдастығы алдында инвестициялар тарту және АӨК тиімділігін арттыру міндеті тұр. Қазақстан-Қытай ғылыми аграрлық орталығын іске қосу бірден бірнеше міндеттерді шешуге мүмкіндік береді: 1. Дәнді, майлы дақылдар мен жемшөп шөптерін селекциялау және тұқым шаруашылығы, кейіннен тұқым шаруашылығына арналған алаңдарды кеңейту. 2. Тұрақты жемшөп өндірісі, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу. 3. Топырақ құнарлылығын бақылау және басқару, тыңайтқыштардың тиімділігін арттыру. 4. Цифрландыру және «ақылды ауыл шаруашылығы»: дақылдарды бақылау, процестерді цифрландыру, өнімділікті болжау үшін ЖИ және ҰҰА пайдалану. 5. Ауыл шаруашылығының климаттық өзгерістерге бейімделуі. Қазірдің өзінде бұл мақсаттарға СҚО әкімдігі 30 гектар тәжірибелік жер бөліп отыр. Жобаға Қозыбаев университетінің зертханалық кешені ғалымдарының қарамағында ЖОО оқытушылары мен білім алушылары тартылды. Хэнань ауылшаруашылық инвестициялық тобы жобаны өзінің инвестицияларымен, техникасымен, ғылыми-зерттеу және сараптамалық әлеуетімен бастайды. Оған қоса, тұқым материалы ұсынылып, заманауи жатақханалар салынып, зертханалар ашылады. Бұл корпорация жылдық айналымы ондаған миллиард юаньға жететін Қытайдың ірі аграрлық инвестициялық компанияларының бірі болып табылады, АӨК-те өндірістен қайта өңдеуге және сатуға дейінгі кешенді шешімдерді ұсынады. Делегаттар Henan Huahuaniu Dairy Group сүт зауытына барды. Компания Қытайдың негізгі жетекші ауылшаруашылық кәсіпорындарының бірі және елдің 20 негізгі Сүт өнеркәсібінің (D20) тізіміне кіреді. Топтың жылдық сатылымы 2,2 млрд юаньнан асады, онда 2800-ден астам қызметкер жұмыс істейді. Кәсіпорын күн сайын пастерленген және ультра-пастерленген сүт, ашытылған сусындар және басқа да сүт өнімдерін шығарады. Сапар барысында қонақтарға заманауи автоматтандырылған желілер, сапаны көп сатылы бақылау жүйесі және өнімнің әрбір партиясы сыналатын зертханалар көрсетілді. Huahuaniu Dairy Group қауіпсіздік пен сапаның жоғары стандарттарын сақтай отырып, инновацияға, тұрақтылыққа және шикізатты бақылауға баса назар аударады. Ынтымақтастық жобасы кем дегенде 10 жылға есептелген. ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің, сондай-ақ, жергілікті атқарушы органдардың қолдауының арқасында іске асырылады. Жалпы мақсат-тұқымның элиталық сорттарынан жоғары өнім алу және кейін экспорттық әлеуетті арттыра отырып, СҚО ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына ілгерілету. Қытай ұлттық ауылшаруашылық ғылымдары академиясымен (CAAS) ғылыми және академиялық ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды. Келісім аясында: 1. Ауыл шаруашылығы өндірісін басқару саласындағы бірлескен ғылыми зерттеулер; 2.Бейжің қ. академиясында ПОҚ және магистранттардың ғылыми тағылымдамалары, олардың ғылыми алаңдарын, зертханаларын ұсыну; 3. Қос дипломдық бағдарламалар. Бұл ынтымақтастық Қазақстанның солтүстік өңірінің ғылыми әлеуетін едәуір нығайтады. Жалпы, Қозыбаев университеті шамамен 9 жыл бойы қытайлық серіктестермен жемісті ынтымақтастық жасап келеді. ҚХР солтүстік-батыс ауыл және орман шаруашылығы университетімен бірлесіп Агротехнопарк және 2 демонстрациялық алаң құрылды; 13 ауыл шаруашылығы дақылдарына ауқымды сорттық сынақтар жүргізілді, 70-тен астам сорттар сыналды. Осы уақыт ішінде белсенді алмасу жүргізілді: қытай тарапынан 30 оқытушы мен 90-нан астам студент оқытылып, тағылымдамадан өтті, Петропавлдан 25 студент, 15 оқытушы және 3 докторант жіберілді. Қос дипломды білім берудің 2 бағдарламасы іске асырылып жатыр. Солтүстік Қазақстан үшін мұндай ынтымақтастық ғылым, инновация және тәжірибе бағытында аграрлық секторды дамыту үшін жаңа мүмкіндіктер береді. Ал Хэнань ауыл шаруашылығы инвестициялық корпорациясымен ынтымақтастықтың жаңа жобасы Қазақстан мен Қытай арасындағы агротехнологиялар трансферінің орталығы және өңірдің фермаларында тікелей қолданбалы зерттеулердің өсу нүктесі болады.  

ALT University (Алматы қ.) жоғары оқу орындарының басшылары үшін «Жоғары білім және ғылым жүйесінде ЖИ қолдану» біліктілікті арттыру курстарының соңғы кезеңі өтті. Қозыбаев университетінің  атынан академиялық мәселелер жөніндегі басқарма мүшесі Айгүл Нұрпейісова, МЖҒФ деканы Анна Корнилова, АКТ кафедрасының меңгерушісі Ильдар Құрмашев, маркетинг кеңсесінің жетекшісі Олжас Мұхтар қатысты. Курстың бір бөлімі онлайн форматта, соның ішінде дәрістер мен вебинарлар бойынша, ал соңғы кезең офлайн режимінде ұйымдастырылды. Екі күн ішінде қатысушылар университеттердің жұмысына жасанды интеллект енгізу бойынша қаржы процестері мен ЖОО басқарудың әртүрлі аспектілерімен танысты,  дәрістер мен силлабустар құрды. Көптеген талапкерлерді тартуға мүмкіндік беретін маркетингтік жоспарларға ерекше назар аударылды. Қазақстандық және шетелдік жоғары оқу орындарының кейстері бөлшектелді. Іс-шараның спикерлері Араб Әмірліктері мен Сингапурдың әріптестері болды, олар осы саладағы өз жетістіктерімен бөлісті. Сондай-ақ, воркшоп шарасы өтті. Мұнда олар бот жеделхаттарын құруды үйретті. Қатысушылар цифрландыру саласындағы тәжірибелерімен басқа жоғары оқу орындарының әріптестерімен бөлісуге мүмкіндік алды

Қозыбаев университетінің студенттері француз тілі мұғалімдері күніне арналған «Je dédie la chanson à mon professeur» республикалық байқауының жеңімпаздары атанды. Іс-шараны еліміздің жоғары оқу орындарының білім алушылары арасында онлайн форматта Қазақстанның француз тілі оқытушыларының қауымдастығы ұйымдастырды. Сайыста 1-ші орынды ИЯ-23-1 тобының герман-роман филологиясы кафедрасының студенттері Виктория Кубрак, Валерия Хващилина, Алина Быковская, Ульяна Тарасова иеленді. Сонымен қатар, бір топтағы білім алушылар да аймақтық деңгейде тамаша өнер көрсетті. Олар «Тіл шебері» қалалық байқауында жүлделі орындарға ие болды. Адэль Матюхин 1 орынды, ал Аяулым Хажумханқызы 2 орынды иеленді! Балалар мен оқытушыларды құттықтаймыз! Сәттілік тілейміз!

Қозыбаев алаңында жасанды интеллект пен аймақтық экожүйелерді дамытудың өзекті тақырыбын талқылау үшін ірі кәсіпорындардың басшыларымен іскерлік кездесу өтті. Шақырылған қонақтар тізімінде үкімет, бизнес, ғылым және IT қауымдастығы өкілдері бар. Бұл кездесу форматы идеялармен алмасуға, ғылыми және технологиялық шешімдерді қажет ететін мәселелер бойынша тікелей байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Мемлекет басшысы заманауи жаһандық қажеттіліктерді қанағаттандыратын технологияларды жасауға қабілетті отандық инженерлердің, зерттеушілердің және кәсіпкерлердің жаңа буынын даярлауды маңызды міндет деп белгіледі. «Биылғы оқу жылында шамамен 160 адам IT мамандығы бойынша оқуларын аяқтайды. Олардың 20-сы қос дипломды бағдарламалар бойынша оқып жатыр. Қазіргі уақытта Аризонада білім алады. Сонымен қатар, біз студенттерімізді кәсіпорындарға дуальды оқыту негізінде бағыттаймыз. Осылайша бірнеше мәселе өз шешімін табады: тәжірибеге бағытталған оқыту, болашақта жұмыспен қамту, студенттерге жалақы беру және ұйымдарда зерттеу жобаларын дайындау », -деді Басқарма Төрағасы-Ректор Ербол Исақаев Университет дипломдық жобаларының бағытын, жасанды интеллект пайдалануға және аймақтық қажеттіліктерді қанағаттандыруға қайта бағыттады. Мәселен, Raduga KDR-мен бірлесіп жүзеге асырылып жатқан жоба- машиналық оқытуды қолдана отырып, өндірістік деректерге негізделген өнім ақауларын автоматты түрде анықтауды әзірлеу болып табылады. Бұл жоба студенттерге талдау және автоматтандыру қабілеттерін көрсетуге мүмкіндік береді. Бүгінде өңіріміз үшін зияткерлік орталық ретінде Қозыбаев университеті, AI-Sana бағдарламасын енгізу және жергілікті жасанды интеллект AI-экожүйесін қалыптастырудың негізіне айналады. «Біздің білім ордамыз елімізде алғашқы болып Huawei, Astana Hub және Coursera платформаларындағы жасанды интеллект курстарын 100% аяқтап, барлық студенттеріміз ЖИ негізгі дағдыларын меңгерген», - деп атап өтті ЖИ және ЦТ орталығы директорының м.а Гүлнара Ким. AI-Sana бағдарламасының аясында университет білім беру, экономика және әлеуметтік салаларды дамыту үшін ЖИ агенттерін әзірледі: - Қаржы ұйымдарындағы алаяқтықты анықтауға арналған бағалау моделі (менеджер жұмысын оңтайландыру); - CheckDoc – онлайн дәрігер, пациенттерді қолдау және алдын ала диагностикалау агенті; - Сыбайлас жемқорлыққа қарсы бот – сыбайлас жемқорлыққа қатысты сұрақтарға жауап беретін сәйкестік функцияларын орындайды; - Қоғамдық көлік бағыттарын оңтайландыруға арналған жасанды интеллект агенті; - «УниЭксперт»– университеттің нормативтік құжаттарымен жұмыс істеу және құжаттарына жылдам қол жеткізуді қамтамасыз ету агенті. Қозыбаев университетінің ЖИ және ЦТ орталығы базасында университет, колледж және орта мектеп оқушыларына веб-бағдарламалау және нейрондық желіні интеграциялау дағдыларын үйретуге арналған KU ML SCHOOL бағдарламасы іске қосылады. Бұл практикалық, офлайн оқыту бағдарламасы арнайы интеллектуалды қосымшаны жасауға мүмкіндік береді. Іс-шарада студент-әзірлеушілер де өз өнімдерін ұсынды. Никон Веремейчик пен Рүстем Иманғазин ЖИ AntiFrod агенті туралы таныстырды. Ал Даниал Абуов университетте сәтті енгізілген MyNKU қосымшасына сипаттама берді. Қалалық тұрғын үй инспекциясы бөлімінің жетекшісі Аслан Ильясов цифрлық платформа құру бойынша бірлескен жобаны жариялады: «Петропавл қаласы, кез келген заманауи қала сияқты, көп пәтерлі тұрғын үйлерді басқару процестерін оңтайландыруды қажет етеді. Қазіргі уақытта тұрғындар, МИБ төрағалары және жергілікті билік өкілдері арасындағы ақпарат алмасу көбінесе жүйесіз өтеді. Нәтижесінде тұрғын үй қызметтерінің сапасын төмендетеді. Сондықтан біз бұл процесті түбегейлі жеңілдетуге арналған мобильді қосымшаны жасауды бастадық. Біз бұл жобаны тек даму ғана емес, азаматтардың өмірін жақсартуға және инспекциямыздың тиімділігін арттыруға қосқан үлес ретінде қарастырамыз». Бизнес өкілдері өз компанияларының техникалық IT қажеттіліктерімен бөлісті. Іскерлік кездесуде кәсіпкерлердің ұсыныс-тілегі тыңдалды. Біздің студенттеріміз үшін бұл құнды оқу тәжірибесі болмақ. Аймақтық экожүйелерді дамыту- ғылым, бизнес және мемлекеттік басқару арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан өңір үшін бұл дамудың жаңа бағытын көрсетеді.